W e r k g r o e p e n

Werkgroep Genealogie


Doel van de werkgroep genealogie

Onze werkgroep stelt zich ten doel de beoefening van de genealogie en heraldiek te bevorderen. Zij richt zich hierbij voornamelijk op de “Bollenstreek”. De werkgroep organiseert elke tweede donderdagmiddag een inloopmiddag. Het heeft een eigen bibliotheek  met familieboeken, diverse genealogieën, DTB’s (doop- , trouw en begraafboeken), kiesregisters en gaardersregisters.

De genealogische werkgroep zag het levenslicht  op 15 maart 2006 en heeft door een enthousiaste groep al veel bereikt.

Onderwerpen waar op dit moment aan gewerkt wordt zijn ondermeer:

  • opbouwen genealogische databank;
  • verzamelen portretfoto’s met bijbehorende gegevens voor Sassenheims Biografisch Woordenboek;
  • verzamelen familiestambomen en boeken;
  • vraagbaak voor startende onderzoekers:
  • digitalisering van bidprentjes, trouwkaarten, geboortekaartjes en rouwadvertenties;

 

Hoofdmenu:

Hoofdvormen

Genealogie

Heraldiek

Topografie

 

 

Hoofdvormen

Stamreeks:
Een stamreeks is een genealogisch overzicht met de voorouders van iemand, in mannelijke lijn, waarbij géén zijtakken zijn uitgewerkt. De verst gevonden voorvader in de stamreeks die dezelfde achternaam draagt als zijn mannelijke nakomelingen noemt men de stamvader van die achternaam. Doel van een stamreeks is meestal om te onderzoeken wat de oorsprong is van de familie of familienaam. Soms wordt ook specifiek gezocht naar een familiewapen.

Kwartierstaat:
In de genealogie is een kwartierstaat een overzicht met alle voorouders van een persoon (de proband) iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Per generatie verdubbelt het aantal personen dus. De naam is ontstaan uit de vier kwartieren van een wapenschild, waarin men dan de wapens van de vier grootouders plaatste.

Genealogie:
Een genealogie is een genealogisch overzicht van alle nakomelingen in alleen mannelijke lijn. Er is dus ook een beperkte betekenis van het woord genealogie: een overzicht van nakomelingen in mannelijke lijn.

Parenteel:
Een parenteel is een genealogisch overzicht van alle nakomelingen, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn.

Aftammingsreeks:
Een afstammingsreeks is een overzicht van iedere andere voorouder uit de kwartierstaat.

Geneagram:
Een geneagram is een grafische notatie om verwantschap aan te tonen.

Proband:
Een Proband is de persoon van waaruit een genealogisch overzicht bekeken wordt.

Kekulé:

Kekulé is een systeem om personen in een kwartierstaat aan te duiden. Het Kekulé-systeem is bedacht door Stephan Kekulé von Stradonitz. De proband krijgt nummer 1. De vader krijgt nummer 2, moeder nummer 3, de vader van de vader nummer 4, etc. Het nummer van een vader van een persoon is af te leiden door het nummer van de persoon met 2 te vermenigvuldigen. Het nummer van de moeder is 1 hoger dan het nummer van de vader. Met uitzondering van de probandus hebben alle mannen een even nummer (twee keer zo veel als het nummer van zijn kind), terwijl de vrouwen een oneven nummer hebben, namelijk die van hun man + 1.

Patroniem:
Een persoonsnaam, afgeleid van de naam van de vader, die aan de voornaam en achternaam is toegevoegd en voor of na de achternaam kan staan.

Ascendenten:
Voorgeslacht of voorouders (ouders, grootouders, overgrootouders) opklimmend via stamreeks en/of kwartierstaat

Descendenten:
Nageslacht of afstammelingen (kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen) via genealogie en/of parenteel.

Symbolen van veel gebruikte afkortingen of symbolen:

*     Geboren

~    Gedoopt

+    Overleden

■    Begraven

o/t  Ondertrouw

X    Getrouwd

)(    Gescheiden

G    Godsdienst

B    Beroep

K    Kinderen

Genealogie.startpagina.nl

 

Genealogie

 Wat is Genealogie? . . . . . .

Genealogie, Sibbekunde of stamboomonderzoek, is de wetenschap die zich bezighoudt met voorouderonderzoek dan wel de afstamming van de familienaam. Het zoeken naar gegevens van personen die aan elkaar verwant zijn. Genealogie is voor velen een boeiende en zinvolle vorm van vrijetijdsbesteding. Het is een hobby die zo kan fascineren, dat wie er eenmaal mee is begonnen het verder zoeken niet kan laten!

- Veel genealogen zijn allereerst geïnteresseerd in namen en gegevens van geboorte, huwelijk en overlijden. Met deze primaire gegevens maakt u een stamboom die de onderlinge familierelaties laat zien. 

- U kunt ze aanvullen met andere gegevens die veel vertellen over het dagelijkse leven van uw voorouders. Het zijn de bouwstoffen voor een heuse familiegeschiedenis.

De meeste genealogen kiezen voor een bepaald soort onderzoek. Er zijn vier hoofdvormen te onderscheiden:

- Stamreeks 
- Kwartierstaat 
- Genealogie 
- Parenteel 

De genealogie gaat uit van de juridische verwantschap: wie zijn de wettige vader en moeder van een kind. Deze wettige afstamming valt vaak - maar niet altijd - samen met de biologische afstamming. 

De juridische moeder zal bijna altijd dezelfde zijn als de biologische moeder. De echtgenoot van de moeder is in principe de wettige vader van het kind. 

In biologische zin is de vrouwelijke lijn het meest zeker, de mannelijke lijn het meest onzeker.

 

Tips vooraf het onderzoek 

Zoek gericht
Maak in een vroeg stadium een keuze voor een van de onderzoeks-vormen om te voorkomen dat u door de hoeveelheid informatie het spoor bijster raakt.
 

Werk stap voor stap terug in de tijd
Volg het spoor van de ene concrete aanwijzing naar de andere en let erop dat elk stukje van de puzzel klopt.
 

Noteer zorgvuldig wat u heeft gevonden
Voor het  vastleggen van de gegevens is een goede familieadministratie onmisbaar.
 

Maak gebruik van de kennis van anderen
Er zijn veel genealogische verenigingen en archieven in ons land waar veel deskundigheid is op het gebied van genealogie en (streek)geschiedenis.
 

Wees kritisch op wat u vindt
Genealogie is en blijft echter mensenwerk. Neem daarom gegevens van anderen niet klakkeloos over, maar controleer ze aan de hand van de originele archiefbronnen.
 

Lees zoveel mogelijk over de periode en de omgeving waarin u zoekt
Daarmee plaatst u niet alleen uw familiegeschiedenis in een bredere context, u stuit misschien ook op bronnen en archieven die u nog niet kent.
 

Houd er rekening mee dat namen niet altijd vastliggen
Naarmate het onderzoek terug in de tijd vordert zult u merken dat namen soms anders worden geschreven en zelfs dat er in bepaalde streken geen vaste familienamen werden gebruikt.
 

Aanvang onderzoek
Genealogisch onderzoek begint thuis met het verzamelen van gegevens uit trouwboekjes, paspoorten, geboortekaartjes, huwelijksaankondigin-gen, rouwbrieven en dergelijke. Zo stelt u een raamwerk samen met de namen en data van ouders, grootouders en hun verdere verwanten.
 

Veel leuker wordt het natuurlijk om meer informatie over de gevonden personen te vergaren. Waar woonden zij, hoe leefden zij en wat deden zij voor de kost? Ga hiervoor te rade bij (oudere) familieleden die hen nog gekend hebben. 

Namen en data hoeven niet altijd juist te zijn, maar gesprekken met familieleden leveren vaak gegevens op die 'later' niet meer te achterhalen zijn. Voor het schrijven van een familiegeschiedenis is dit een uitermate belangrijke fase. 

Reeds beschikbaar
In een volgende fase kunt u nagaan of er al informatie beschikbaar is over de familie waar uw belangstelling naar uitgaat.
 

In deze fase is het goed om een bezoek te brengen aan de studiezalen van de desbetreffende verenigingen of archiefinstellingen. 

U kunt uw bezoek aan de studiezalen voorbereiden door alvast de homepage te raadplegen. Ga naar de toelichting op de online zoekmogelijkheden en kijk naar de beschrijving van de reeds bestaande verzamelingen. 

Bezoek archief
Nu volgt een derde fase, die van het eigenlijke onderzoek. Zo'n onderzoek begint veelal met het aanvragen van uittreksels van persoonskaarten. Persoonskaarten en persoonslijsten bevatten gegevens waarmee u het spoor terug in de tijd kunt volgen, in registers van de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters.
 

In de studiezalen kunt u die registers als verfilmde archiefbronnen raadplegen. Ook in de verschillende archieven, waar de originelen worden bewaard, kunt u ze (op microfiches) inzien. 

Naarmate het onderzoek vordert komen ook kerkelijke registers, rechterlijke en notariële archieven, belasting- en migratiebronnen voor onderzoek in aanmerking. Ook andere erfgoedstellers hebben tal van gegevens over uw voorouders. 

Vastleggen van gegevens
Naarmate het stamboomonderzoek vordert ontstaat er behoefte aan een systematische ordening van gegevens die gevonden worden.
 

Een goede familieadministratie is niet alleen nodig om uw materiaal toegankelijk te houden. U houdt ook overzicht van wat u al gedaan heeft.

Een overzichtelijke familieadministratie zet u bijvoorbeeld op met behulp van invulformulieren, die u bij de genoemde verenigingen kunt verkrijgen of online kunt bestellen. 

Voor de verwerking van genealogische gegevens kunt u ook gebruik maken van de computer. Er zijn diverse Nederlandstalige genealogische computerprogramma’s verkrijgbaar. 

NB: CBG: Centraal Bureau voor Genealogie te ’s-Gravenhage en NGV: Nederlandse Genealogische Vereniging te Weesp.

Zie voor overzicht van allerlei genealogische zaken:
www.genealogie.startpagina.nl

 

Heraldiek

Wat is heraldiek?

Heraldiek is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van het ontstaan, de ontwikkeling, de betekenis en de toepassing van wapens en het op juiste wijze beschrijven en het op kunstzinnige wijze afbeelden van wapens. De heraldiek is vooral een West-Europees verschijnsel. De wapens hebben reeds een lange traditie, welke teruggaat tot wel in de 12e eeuw.

Het begrip heraldiek is ontleend aan de heraut, een middeleeuwse functionaris die gekleed in een tabberd, een gewaad versierd met het wapen van zijn meester, voor zijn heer de aankondigingen deed van plechtige gebeurtenissen zoals toernooien en feesten. Op het slagveld functioneerde hij als een soort scheidsrechter. De kennis van de heraldiek die de herauten bij het organiseren van toernooien opdeden maakte hen tot de autoriteiten op het gebied van heraldiek en etiquette. Aan de hand van de gevoerde wapenschilden kon de heraut aan het einde van een conflict de gesneuvelden identificeren. De heraut riep de winnaar uit en regelde de teraardebestelling van de gesneuvelden. De herauten waren onschendbaar en creëerden een eigen jargon, blazoeneren genaamd en zorgden voor hun administratie voor prachtig geïllustreerde wapenboeken.

Het begrip heraldiek is ontleend aan de heraut, een middeleeuwse functionaris die gekleed in een tabberd, een gewaad versierd met het wapen van zijn meester, voor zijn heer de aankondigingen deed van plechtige gebeurtenissen zoals toernooien en feesten. Op het slagveld functioneerde hij als een soort scheidsrechter. De kennis van de heraldiek die de herauten bij het organiseren van toernooien opdeden maakte hen tot de autoriteiten op het gebied van heraldiek en etiquette. Aan de hand van de gevoerde wapenschilden kon de heraut aan het einde van een conflict de gesneuvelden identificeren. De heraut riep de winnaar uit en regelde de teraardebestelling van de gesneuvelden. De herauten waren onschendbaar en creëerden een eigen jargon, blazoeneren genaamd en zorgden voor hun administratie voor prachtig geïllustreerde wapenboeken.

Geschiedenis
De oude edelen en strijders hadden een schild tot bescherming. Om hun eigen mannen te herkennen in de strijd, ze streden met harnas en gesloten vizier, was er op hun schild een bepaald teken, bijvoorbeeld een balk. De zoon van de edele voegde later een teken hieraan toe, de volgende opnieuw. Zo ontstonden de familieschilden. Ook andere krijgers voegden bij het teken op hun schild een of ander symbool bij.

Het familiewapen heeft niets met adeldom te maken. Dat het voeren van een wapen een voorrecht van adellijke families zou zijn is nog een grote misvatting. Niets is minder waar. In vroegere tijden voerden veel welgestelde families een wapen, maar voor die families was het wapen een familiesymbool, een zinnebeeldige uitdrukking van de samenhorigheid van de familie. Dat was de eigenlijke waarde van het burgerlijk wapen. Er zijn vele duizenden bekende niet-adellijke wapens tegenover enkele honderden adellijke.

Mensen die niet konden schrijven kozen een motief voor een zegel, bijvoorbeeld het teken van hun heer met een ander motief erbij. Later wordt het zegel ongewijzigd het symbool of huismerk voor de familie of voor een tak van de familie. In een familiewapen vindt men gewoonlijk een symbool terug van de naam, van de streek, een feit uit de familiegeschiedenis, enz.

Heden
Ondanks strakke, eeuwenoude regels blijft heraldiek ons aanspreken. Het bepaalt mede ons straatbeeld, we worden er zonder dat we het beseffen dagelijks mee geconfronteerd. We denken dan vooral aan de overheidsheraldiek: provinciewapens, gemeentewapens en vlaggen. We vinden wapens op schilderijen, op allerlei voorwerpen in musea, in kerken, in kastelen en burchten, op grafstenen, voetbalclub logo’s, wandtapijten en  glas-in-loodramen.

Regels
Het staat iedere burger vrij om een wapen te kiezen en te gebruiken maar het is ongepast om een wapenschild te gebruiken dat aan een ander toebehoort. Ook mag men niet zonder meer een wapenschild gebruiken dat door een naamgenoot gebruikt wordt of werd.

Voor het zoeken naar een familiewapen zal eerst een uitgebreide genealogie moeten worden gemaakt om aan te tonen dat men afstamt van degene die een familiewapen voerde. 

In de heraldiek gaat men uit van de schilddrager: wat voor hem rechts is, is voor de beschouwer links, en omgekeerd. De wapenkunde kent twee metalen, goud (geel) en zilver (wit), en vier kleuren, rood, blauw, groen en zwart. Metalen en kleuren moeten voor een herkenbaar contrast afwisselend worden gebruikt, dus nooit metaal op metaal of kleur op kleur.

Wapens worden in Nederland geregistreerd en gepubliceerd door de Hoge Raad van Adel en, in het geval van burgers, door instanties als de Nederlandse Vereniging voor Genealogie en het Centraal Bureau voor Genealogie. Een geregistreerd burgerwapen wordt in Nederland overigens niet beschermd. Men kan een wapen wettelijk laten beschermen door haar te laten registreren bij een merkenbureau.

Wat is een wapen?
Een wapen is een gekleurd erfelijk kenteken van een familie of gemeenschap, van zinnebeeldige betekenis en voorgesteld als het afweerwapen van een middeleeuwse krijgsman namelijk: een schild, een helm, een dekkleed, een wrong en een helmteken.

Wat is een schild? (1)
Een schild maakte deel uit van de wapenrusting van een middeleeuwse krijgsman en diende als symbool van afweer van onrecht en heerlijk recht, zowel bij bestuurszaken als bij juridische zaken als bij krijgszaken.

Wat is een helm? (2)
Een helm maakte deel uit van de wapenrusting van een middeleeuwse krijgsman en kreeg in de late middeleeuwen een ceremoniële waarde. De helm werd bij begrafenissen meegedragen in de rouwstoet en kreeg vervolgens een plaats boven het graf in de kerk. De traliehelm bleef in het begin voorbehouden aan de adel die gerechtigd waren om mee te doen aan toernooien.

Wat is een dekkleed? (3)
Een dekkleed maakte deel uit van de wapenrusting van een middeleeuwse krijgsman en werd over de top van de helm heen geschoven, waarbij de achterkant als een sluier over de helm hing. Een dekkleed diende o.a. om de felle zonnestralen op de helm te weren en de kracht te breken van een zwaardhouw. De krijgsmannen beschadigden in de strijd vaak het dekkleed zodanig dat de randen gingen rafelen.

Wat is een wrong? (4)
Een wrong maakte deel uit van de wapenrusting van een middeleeuwse krijgsman en bestond uit een ring van veerkrachtig materiaal en was omwonden met lappen stof in de wapenkleuren en diende voor de middeleeuwse krijgsman om de dekkleden op hun plaats te houden, de overgang tussen helm en helmteken te verbergen en de kracht te breken van een zwaardhouw op de helm.

Wat is een helmteken? (5)
Een helmteken maakte deel uit van de wapenrusting van een middeleeuwse krijgsman en bestond uit een figuur die niet alleen op het schild maar ook op de helm werd aangebracht als herkenningsteken van zijn familie. Een helmteken bestond meestal uit de figuren uit het schild maar ook uit: verenbossen, schermen, pluimen of andere voorwerpen.

Wat is een naamlint? (6)
Op een naamlint werd de familienaam, een wapenspreuk of motto aangebrachte leus. Ook kan deze boven het wapen worden geplaatst.

Schildhouders?
Soms werd een schild gedragen door (fabel)dieren of menselijke figuren. Deze staan aan weerszijden van het schild.

Genealogie.startpagina.nl

 

 

Topografie

    

Kaart strandwallen in tijd Romeinen

 

 Kaart 1867

 

Kaart 1615

 

Kaart gemeente 1950

 

Genealogie.startpagina.nl

Coördinator:
Aad Lelijveld
T: 0252-216435